In 2023 brachten generatieve modellen zoals ChatGPT en DALL-E een ware revolutie teweeg in onze beeldcultuur. Een jaar later werden ze bijna weer overtroffen door Sora en Runway (video) en Udio (muziek). Deze baanbrekende tools bleken in staat om samenhangende teksten te creëren, visuele beelden te genereren en zelfs video’s en muziek te maken puur op basis van tekst.
Dit leidt tot nieuwe en interessante maatschappelijke vragen.. Eén daarvan is of de nieuwe Einstein, Picasso of Bach een computer zal zijn. Met andere woorden, kan een computer “creatief” zijn en zelf creëren? Zijn ze ‘intelligent’ genoeg om een volwaardige gesprekspartner te worden en ons andere dimensies van intelligentie te tonen? Er zijn heel wat boeiende voorbeelden van kunstenaars die AI-tools dankbaar gebruiken en sommige van de resultaten zijn verbluffend.
Tijdens dit symposium gaan we dieper in op de complexe relatie tussen het brein, creativiteit en taal. Samen met neurowetenschappers, kunstenaars en filosofen analyseren we het concept van creativiteit en onderzoeken we de concepten van natuurlijke en kunstmatige intelligentie en andere vormen van intelligentie.
Praktische informatie
Datum & tijdstip: 19 November, 10 — 14:30 uur
Taal: Engels
Tickets: Gratis, maar registratie vereist wegens beperkte capaciteit
Locatie: Wiels I Avenue Van Volxemlaan 354, Vorst
Bereikbaarheid:
Trams 82 – 97, “Wiels” stop
Bus: 50 – 49, “Wiels” stop
Train: Brussels Midi (walk of 20 minutes to WIELS)
Car: Ring, Exit 17 “Anderlecht Industrie”, follow “Centre – Albert ”
Villo! bike station aan de overkant van de straat (Station nr. 223)
WIELS ligt in een Poppy zone
Accessibility: toegankelijk voor mensen met beperkte mobiliteit
Programma
10:00 – 10:15: Registratie en welkom door Christophe De Jaeger (website)
GLUON is een in Brussel gevestigde organisatie voor kunst, wetenschap en technologie. Ze ondersteunt kunstenaars, technologen, burgers en bedrijven om na te denken over wereldwijde uitdagingen. Christophe De Jaeger zal het AI, Mensheid en Kunst Symposium en het Gluon Residency Programma voor wetenschappers en kunstenaars introduceren.
10:15 – 10:30: Introductie S+T+ARTS door Peter Friess (website)
STARTS (Science, Technology, and the Arts) is een innovatie-initiatief van de Europese Commissie dat tien jaar geleden is gelanceerd. Het bevordert samenwerkingen tussen kunstenaars, wetenschappers, ingenieurs en onderzoekers en stimuleert interdisciplinaire projecten die creatieve en wetenschappelijke benaderingen combineren. Door kunst te integreren met geavanceerde technologie en wetenschappelijk onderzoek, wil STARTS innovatieve oplossingen voor complexe maatschappelijke uitdagingen inspireren, duurzame ontwikkeling bevorderen en Europa’s leiderschap op het gebied van onderzoek en culturele innovatie versterken.
10:30: Keynote ‘De Toekomst van de Mens in het Tijdperk van AI’: Herdenken van supertechnologie, transhumanisme en postwaarheid door Prof. Alex Gomez Marin (website)
De snelle technologische vooruitgang die we waarnemen, wordt vaak aangedreven door de naïeve overtuiging dat meer altijd beter is. Terwijl transhumanisten pleiten voor menselijke verbetering door technologie, bestaat het gevaar dat we onze menselijkheid verliezen en onszelf overbodig maken. De imitatie van menselijk bewustzijn door machines roept vragen op over de authenticiteit van deze nabootsing. In deze lezing bespreekt Prof. Gomez Marin gebieden waar imitatie leidt tot vervalsing, zoals mensen als machines, hersenen als computers, wetenschap als religie en gender als sekse. Dit heeft invloed op alle sectoren van de samenleving, van kunstenaars tot politici.
11:30: Keynote ‘Reclaiming our Agency’ door kunstenaar-onderzoeker David Claerbout (website)
In deze keynote presenteert David Claerbout de bevindingen van zijn onderzoek naar de invloed van generatieve AI op zijn artistieke praktijk. Dit onderzoek werd uitgevoerd tijdens een residentie bij Gluon, ondersteund door Proximus Ada en het Europese S+T+ARTS fonds. Het bouwt voort op zijn eerdere werk, dat het concept van “Dark Optics” introduceerde, een kader dat de fragiele vertrouwensrelatie tussen mensen en beelden onderzoekt. Dit concept belicht de potentiële crises die ontstaan wanneer het vertrouwen in fotografische beelden afneemt, met ingrijpende gevolgen voor perceptie, cognitie en de politieke, sociale en mentale uitdagingen die daarop volgen.
13:00: ‘Korte historische terugblik op de impact van digitale technologieën op beeldmakers’: Gebaseerd op de Proximus Collectie door collectiecoördinator Hans Bart Van Impe (website)
Hans Bart Van Impe bespreekt de Proximus Art Collection, een non-profitorganisatie die hedendaagse kunst beheert om Proximus-medewerkers en bezoekers te inspireren. De collectie richt zich op hedendaagse fotografie, beïnvloed door Hilla en Bernd Becher, en omvat werken van de Düsseldorf School en Amerikaanse fotografie. Hans verkent hoe de verschuiving van analoge naar digitale fotografie de fysieke drager van het beeld verwijderde, en hoe AI-gegenereerde beelden nu een potentiële bedreiging vormen, net zoals fotografie ooit een bedreiging vormde voor portretschilderkunst.
13:30: ‘The Falling City’ door kunstenaar-onderzoeker Noemi Iglesias Barrios, Kenniscentrum Data & Maatschappij en Liga voor Mensenrechten
Noemi Iglesias Barrios, een Spaanse kunstenaar die werkt met sculpturale media en langdurige performatieve formats, zal haar nieuwste project bespreken. Dit project werd geïnitieerd door Gluon en media-kunstenaar Noemi Iglesias, samen met het bedrijf Radix, de Liga voor de Rechten van de Mens en het Kenniscentrum Data en Maatschappij (KDM). Het project stelt de wenselijkheid en waarde van bewakingssystemen in de stad Brussel ter discussie en creëert een artistiek AI-bewakingssysteem dat het tegenovergestelde doet van wat deze systemen zijn ontworpen om te doen; namelijk het detecteren van affectieve relaties tussen mensen op straat in Brussel.
14:30: Expo bezoek ‘Safe Zone’ door Christopher Kulendran Thomas met Helena Kritis (curator Wiels Museum)
Christopher Kulendran Thomas gebruikt al tien jaar AI-technologieën om genre-overschrijdende werken te maken die de fundamentele ficties van het westerse individualisme onderzoeken. Safe Zone combineert schilderkunst met automatisch gemonteerde televisiebeelden om de historische media van zachte macht te confronteren.
Over de sprekers
Christophe De Jaeger
Christophe De Jaeger (1979) is een kunsthistoricus en curator met een specialisatie in hedendaagse kunst en samenwerkingspraktijken die kunst en onderzoek overbruggen. In 2009 richtte hij Gluon op, een elementaire kracht die kunstenaars en onderzoekers samenbrengt om artistieke ondernemingen te cultiveren die wetenschap en technologie verkennen. Gluon faciliteert kunstenaarsresidenties binnen bedrijven en onderzoeksinstellingen.
Peter Friess
Peter Friess is Senior Programme Officer voor innovatie in sociale media en het STARTS (Science, Technology, Arts) initiatief bij het directoraat-generaal Connect van de Europese Commissie in Brussel. Hij heeft een ingenieursdiploma in ruimtevaarttechnologie en een doctoraat in sociale zelforganiserende systemen.
Alex Gomez-Marin
Dr. Alex Gomez-Marin (1981) is een Spaanse theoretisch fysicus die neurowetenschapper is geworden. Hij is momenteel hoofd van het Laboratorium voor Gedrag van Organismen aan het Instituto de Neurociencias de Alicante en tevens directeur van The Pari Center in Italië.
David Claerbout
In zijn werk onderzoekt David Claerbout (1969) de concepten tijdelijkheid en duur door middel van video en digitale fotografie. Oorspronkelijk opgeleid in traditionele media als schilderen en tekenen, gebruikt Claerbout de manipulatie van zowel bewegende als stilstaande beelden om het beelddenken te verstoren. Hij speelt met een tijdlijn die oscilleert tussen verleden en heden, zonder te verwijzen naar een specifieke plaats of moment. Cruciaal is het gebruik van geluid, dat de kijker kan helpen de scènes te navigeren of hem juist verder weg kan trekken. Zijn werken, gekenmerkt door een nauwgezette aandacht voor productiedetails, worden vaak op grote schaal geprojecteerd en gepresenteerd als immersieve omgevingen.
Hans Bart Van Impe
Hans Bart Van Impe heeft een carrière opgebouwd op het snijvlak van technologie, zaken en kunst. Hij begon als radio-ingenieur en stapte later over naar bedrijfsinnovatie en strategie. De afgelopen tien jaar werkte hij als Art Manager van de Proximus Art Collection, waar hij zich richt op de selectie, het behoud en de promotie van hedendaagse kunst. Met een postgraduaat in Cultureel Management en aanvullende studies in fotografie en schilderkunst biedt Hans Bart’s diverse achtergrond een uniek perspectief op de evoluerende invloed van technologie op artistieke praktijken vandaag de dag.
Noemi Iglesias Barrios
Noemi Iglesias (1987) is een Spaanse kunstenaar die werkt in sculpturale media en langdurige performatieve formats. Ze is een echte hedendaagse nomade: sinds 2009 heeft ze gewoond en gewerkt in Griekenland, Engeland, Finland, Italië, Hongarije, China en Korea. In 2019 behaalde ze haar masterdiploma aan de Tainan National University of the Arts, waar ze de afgelopen 3 jaar onderzoek deed naar hedendaagse keramische praktijken dankzij de Taiwan ROC Scholarship van de Taiwanese overheid.
Helena Kritis
Helena Kritis (1981) is de hoofdcurator van het WIELS Centrum voor Hedendaagse Kunst in Brussel. Haar interesse ligt voornamelijk bij tijdgebaseerde en performatieve praktijken, en ze heeft samengewerkt met Mounira Al Solh, Nora Turato, Wu Tsang & Boychild, Kiluanji Kia Henda, Pauline Boudry & Renate Lorenz, Christian Nyampeta, Ed Atkins, enz. Bij WIELS heeft ze solo-exposities gecureerd van Christopher Kulendran Thomas (2024), Oscar Murillo (2024), Danai Anesiadou (2023), Shezad Dawood (2023) en Lucy Raven (2022). Ze heeft (mede) nieuwe performatieve projecten gecureerd van Alexis Blake (2024), Billy Bultheel en James Richards (2023), Nikima Jagudajev (2023) en Moya Michael (2024), en bereidt momenteel een overzichtstentoonstelling voor van Lutz Bacher in samenwerking met het Astrup Fearnley Museet in Oslo.
